BIBLIOGRAFÍA

PRINCIPALES EDICIONES DE LAS CARTAS DE RELACIÓN DE CORTÉS

1522 CORTÉS, Ferna[n]do.

Carta de relacio[n] e[n]biada a S. Majestad el e[m]perador n[ues]t[r]o señor por el cápita[n] ques de la Nueua España: llamado — — — — — — — — — —. En la q[ua]l haze relacio[n] d[e] las tierras y provi[n]cias sin cue[n]to q[ue] ha descubierto nueuamente en el Yucata[n] del año de XIX a esta p[ar]te, y ha sometido a la corona real de S. M. En Especialhaze relacio[n] de unagrandissima provincia muy rica llamada Culua: y de grandes ciudades y de maravillosas edificaciones… Jacobo Cro[n]berger Aleman. A VIII días de Novie[m]bre. Año de M d.e. XXII. Fól. gótico. 28 h. de 28 líneas.

1523 CORTÉS, Fernando.

Carta de relación embiada a S. Magestad del Emperador nuestro señor por el Capitán General dela Nueua España; llamado — — — — — — — — — —. Caragoça por George Alemán. A V días de enero. Año de M. d. XXIII. Fól. gót. 28 h. de 48 líneas.

1524 CORTESII, Ferdinandi.

Praeclara — — — — — — — — — — Nova Maris Oceani Hyspañia Narratio Sacratissimo ac invictissimo Carolo Romanorum Imperatori semper Augusto Hyspaniarum & et Regi Anno Domini MDXX… (traducida al latín por Juan de Reuelles, obispo). Norimberga… per Fridericus Perpus.

1524 CORTESII, Ferdinandi.

Tertia — — — — — — — — — — Sac. Caesar et Cath. Majesta, In Novi Maris Oceani Hyspania Generalis praefecti pclara Narratio. In qua Celebris Ciuitatis Temixtitan expugnatio, aliaruqz. Provinciaru, que defecerant recuperatio continentur… Per Doctorê Petrum Sauorgnanû… Ex Hyspano ydiomate In Latinum Versa. (Al fin:) Impressum In Imperiali Ciuitate Norimberga, per Discretum, & prouidum Virum Foedericú Arthemesium Ciuem ibidem, Anno Virginei partus Millesimo quingentesimo vigesimo quarto. Fól. letra romana, 4 h. 51 fóls. 1 h.

1525 CORTÉS, Fernando.

La quarta relación que — — — — — — — — — — gouernador y Capitan General por Su Majestad en la Nueua España del mar océano embió al muy alto y muy potentíssimo invictíssimo Señor don Carlos emperador semper augusto y rey de España nuestro Señor, en la cual están otras cartas e relaciones que los capitanes Pedro de Aluarado e Diego Godoy embiaron al dicho capitan Fernando Cortes. (Al fin:) Fue impressa la presente carta.

1525 CORTÉS, Ferna[n]do.

La quarta relació que — — — — — — — — — — gouernadory capitán general por su mayestad enla nueua España di mar oceano embio al muy alto e muy pontentissimo inuictissimo señor don Carlos emperador semper augusto y rey de España nuestro señor don Carlos emperador semper augusto y rey de España nuestro señor, enla qual estan otras cartas o relaciones que los capitanes Pedro de Aluarado e Diego Godoy embiaron al dicho capitan Fernando Cortes. (Al fin:) Fue impressa la presente carta de relación enla ymperial ciudad de Toledo por Gaspar de auila. Acabose a veynte dias del mes de Octubre. Año… de mil e quinientos e veynte y cinco años. Fól. gót. 22 h. (La última blanca). 2.ª ed. en Valencia, George Costilla, 1526.

1532 CORTESII, Ferdinandi.

De Insulis nuper inventis — — — — — — — — — — ad Carolum V. Rom. Imperatorem Narrationes, cum alio quodan Petri Martyris ab Clementem VII… His accesserunt Epistolae duae de felicissimo apund Indos Euangelij incremento… Item Epitome de inuentis nuper Indiae populis idolatris ad fidem Christi… Autore P.P.E. Nicolao Herbon… Venduntur, in pingui Gallina. Anno M. D. XXXII. (Colofon): Coloniae ex officina Melchioris Nouesiani Anno MDXXXII. Decimo Kalendas mensi Septembris. (Al verso de la última hoja:) Coloniae, Impensis honesti ciuis Arnoldi Birc-Kman. Anno Domini M. D. XXXII. Mense Septembri. Fól. 4 h. De Insulis, 8 h. Segunda carta, 30 h. Tercera narración, 33 h. y 7 h.

1532 CORTÉS, Fernando.

Carta tercera de relacio: embiada por — — — — — — — — — — capitan e justicia mayor del Yucatan llamado la nueua españa del mar oceano: al muy alto y potentissimo cesar… dó Carlos emperador… de las casas sucedidas e muy dignas de admiración ehla conquista y recuperacion dela muy grande y marauillosa ciudad de Temixtitan: y de las otras prouincias a ella subjetas que se rebelaron… Assi mesmo haze relación como há descubierto el mar del Sur: e otras muchas e grades provincias muy ricas de minas de oro: y perlas: y piedras preciosas (Colofón:) La psente carta d relació fue impressa éla muy noble e muy leal ciudad d suilla por Jacobo cróberger alemá: Acabose a I.x.x. días de março: año d mill e quiniétos e. xxiii. Fól. gót 30 h. de 38 lineas.

1550 CORTESII, Ferdinandi.

— — — — — — — — — — Von dem Neven Hispanien, so im Meer gegen Nidergand… Erstlich in Hispanischer Sprach von Cortesio selbst beschriben Nachmals von Doctor Peter Sauorgnan auss Frianl Lateinische aprach Transferiert Entllch aber in Hochteútsche sprach. Getruckt in der Kaiserlichen Reichs Statt Augspurg, durch Philipp Vthart… Anno Domini M.D.L. Fól. 6 h. 39 fóls. 63 h. incluso una blanca.

1678 CORTÉS, Fernando.

The pleasant history of the conquest of the west India, now called New Spayne, by — — — — — — — — — — translated by T. Nicolls (Tomás Nicolas). London, H Byrinemann, 4.º.

Reimprension en Londres, 1596 y Philadelphina 1817, 18 y N. York 1843. Trad. el flamenco en 1593 por Cornedio Ablijn.

1770 CORTÉS, Hernán.

Historia de Nueva España, escrita por su esclarecido conquistador — — — — — — — — — — aumentada con otros documentos y notas por el Ilustrissimo Señor Don Franciso Antonio Lorenzana, arzobispo de México. México, D. Joseph Antonio de Hogal, fól menor, 10 h. XVI-400 p.; 9 h. 1 lám. 1 mapa. Front. Copia de un libro en geroglíficos. 30 láminas.

Libro estimado. Reproduce las Cartas segunda, tercera y cuarta de Cortés, junto con otros documentos interesantes.

2.ª Ed. por Manuel del Mar, N. York, 1828.

1778 CORTÉS, Fernando.

Correspondence de — — — — — — — — — — avec l’empereur Charles-Quint, sur la conqueste de Mexique, Trad par M. le vicomte de Flavigny. (Celiot & Jombert) 12.º XXVI-508 p.

Hay ed. de Francfort. J. Kestes de 1779.

1834 CORTÉS, Hernán.

Drei Berichte des General-Kapitains von Neu-Spanien… Aus d. Span. ubera von C. W. Koppe. Berlin, 8.º.

1843 CORTÉS, Hernán.

The leters or despatches… written during the Conquest, translated of the original spanish, with notes and ilustrations by G. Folsom. New York, 1843, 8.º.

1855 CORTÉS, Hernando.

Carta q. el muy ilustre señor Don — — — — — — — — — — marqués q. luego fué-d’l Ualle escriuio a la S.C.C. Magestad d’l Emperador: dadole quéta d’lo q. uenia pueer é aquellas ptes: e d’algunas cosas é ellas acaescidas. Fecha é la grá cibdad d’Temistitá México d’la nueua España; a XV dias del mes de otubre de M d. xxiv, Años. Agora por pmera vez impssa por su original. Año de M dccc. Iv (Al fin;) Impressa en la gran ciudad de Temeslilá Mexico: é cassa d Joaquin Garcia Icazbalcela. Acabose d. IX dias del mes d’ Octubre del año de M dccc. Iv. Años. 8.º gót. 14 fól. Hav 2.ª ed. de 1865.

1866 CORTÉS, Hernán.

Cartas y relaciones de — — — — — — — — — — al Emperador Carlos V, colegidas e ilustradas por Don Pascual de Gayangos, París.

1868 CORTÉS, Hernán.

The fifth Letter to Charles V: Account of his expedition to Honduras Translated from Spanish by Pascual Gayangos. Haklugt Societu, London.

1870 CORTÉS, Hernán.

Cartas y relaciones. México.

1879 CORTÉS, Fernand.

Lettres de — — — — — — — — — — a Charles Quint, completées par les recits de Antoine de Solis, annottées par Vallée (De la Biblioteca Nacional). París. Tallandier 12.º retrato.

1879 CORTÉS, Hernán.

— — — — — — — — — — Descubrimiento y conquista de Méjico. Narración dramática en presencia de las obras de Lamartine, Chateaubriand Solis. Prescott. Madrid, 4 vols. gran 8.º 50 láms. Es obra popular. 12 a 15 pesetas.

1889 CORTÉS, Hernán.

1899 Copias de documentos existentes en el Archivo de Indias y en su palacio de Castilleja de la Cuesta sobre la conquista de México, coleccionados por el general Polavieja. Sevilla.

1896 CORTÉS, Hernán.

Lettres. tradultes par Déalré Charnay París, Hachette, 8.º.

1918 CORTÉS, Hernán.

Die Ekoberung V. Mexiko. Mit d. eigenhand Btrischien d. Feldherrn an Kaiser Karl V. v. 1520-22. Hejausg. v. A. Schurig. Leipzig. 8.º retrato, 1 mapa.

1933 CORTÉS, Hernán.

Cartas de relación. Prólogo de Carlos Pereyra Espasa-Calpe, Madrid.

1946 CORTÉS, Hernán.

Cartas y relaciones, con otros documentos relativos a la vida y a las empresas del conquistador (Prólogo y notas de Nicolás Coronado) EMECE, Buenos Aires.

1960 CORTÉS, Hernán.

Cartas de relación. Colección «Sepan cuantos…» Ed. Porrúa, México.

1963 CORTÉS, Hernán.

Cartas y documentos. Introducción de Mario Hernández Sánchez-Barba, Ed. Porrúa. México.