5. LA VIOLENCIA
[1] Wolfgang Leonhard, Child of the Revolution, trad. de C. M. Woodhouse (Chicago, 1958), p. 381 <<
[2] Este es el argumento de Timothy Snyder in Sketches from a Secret War (New Haven y Londres, 2005), p. 210 <<
[3] Para el asunto de las represalias, véase Tony Judt, Postwar (Nueva York, 2005), pp. 41-53 <<
[4] Amir Weiner señaló esto durante una conferencia en el Taller de Verano en Rusia del archivo Hoover, julio de 2011 <<
[5] RGANI, 89/18/4, pp. 1-3; de la colección del fallecido Alexander Kokurin <<
[6] T. V. Volokitina et al., Vostochnaia Yevropa v dokumentaj rosisjij arjivov 1944-1953 (Moscú y Novosibirsk, 1997), p. 42 <<
[7] Citado en Mark Kramer, «Stalin, Soviet Policy, and the Consolidation of a Communist Bloc in Eastern Europe, 1944-1953», p. 13, trabajo entregado al Instituto Internacional Freeman Spogli, 30 de abril de 2010 <<
[8] Krystyna Kersten, The Establishment of Communist Rule in Poland¸ 1943-1948 (Berkeley, 1991), p. 286 <<
[9] Andrzej Paczkowski hace un buen resumen de la formación del Ejército Nacional en The Spring Will Be Ours: Poland and the Poles from Occupation to Freedom, trad. de Jane Cave (University Park, Pa., 2003), pp. 83-89 <<
[10] Ibid., p. 116 <<
[11] Ibid., p. 118 <<
[12] Apoloniusz Zawilski, Polskie Fronty 1918-1945, vol. 2 (Varsovia, 1997), p. 7 <<
[13] Ibid., pp. 458-466 <<
[14] Ibid., p. 45 <<
[15] Keith Sword, Deportation and Exile: Poles in the Soviet Union, 1939-1948 (Londres, 1996), pp. 144-147 <<
[16] CAW, Opis VIII/800/19 (NKWD ZSRR), carpeta 10, pp. 3 y 6 <<
[17] Ibid., p. 4 <<
[18] CAW, Opis VIII/900/19 (NKWD USSR), carpeta 10, p. 9 <<
[19] Ibid., Opis VIII/800/29/1 (NKWD USSR), carpeta 1, pp. 1-2 <<
[20] Ibid., Opis VIII/800/19 (NKWS ZSRR), carpeta 10, pp. 6-10 <<
[21] Nikita Petrov, Ivan Serov: Pervyi Predsedatel’ KGB (Moscú, 2005), pp. 21-34; también Sword, Deportation and Exile, p. 14 <<
[22] CAW, Opis VIII/800/19 (NKWD ZSRR), carpeta 11, pp. 1-2 <<
[23] Karta, Janusz Zawisza-Hrybacz, II/1730 <<
[24] Karta, Henryk Sawala, II/3315 <<
[25] Stanisław Ciesielski, Wojuech Materski y Andrzej Paczkowski, Represje Sowieckie wobec Polaków i obywateli polskich, Osrodek Karta (Varsovia, 2002), p. 27 <<
[26] Zawilski, Polskie Fronty, vol. 2, p. 256 <<
[27] Hay muchos relatos excelentes sobre el Alzamiento de Varsovia. El más reciente en inglés es el de Norman Davies, Rising’44: The Battle for Warsaw (Nueva York, 2004). [Hay trad. cast.: Varsovia 1944. La heroica lucha de una ciudad atrapada, Barcelona, Planeta de Agostini, 2006.]<<
[28] CAW, Opis VIII/800/29/4 (NKWD ZSRR), p. 197 <<
[29] Ibid., Opis VIII/800/19 (NKWD ZSRR), carpeta 13, p. 33 <<
[30] Ibid., carpeta 11, pp. 70-80 <<
[31] Ibid., Opis VIII/800/13 (NKWD ZSRR), carpeta 13, p. 33; también carpeta 12, p. 38 <<
[32] Andrzej Panufnik, Composing Myself (Londres, 1987), p. 131 <<
[33] Entrevistas con Szymon Bojko, Varsovia, 28 de mayo y 4 de junio de 2008 <<
[34] Andrzej Friske, Opozycja Polityczna w PRL, 1945-1980 (Londres, 1994), p. 9 <<
[35] El texto del Tratado de Yalta está disponible en http://avalon.law.yale.edu/wwii/yalta.asp <<
[36] Kersten, Establishment of Communist Rule in Poland, p. 125 <<
[37] HIA, colección Jakub Berman, carpeta 1:6 <<
[38] Kersten, Establishment of Communist Rule in Poland, p. 135 <<
[39] Ibid., p. 126 <<
[40] Sławomir Poleszak et al., eds., Rok Pierwszy: Powstanie i Działalnosc aparatu bezpiecze nstwa publicznego na Lubelszczyznie (Lipiec 1944-Czerwiec 1945) (Varsovia, 2004), p. 397 <<
[41] Snyder, Sketches from a Secret War, p. 207 <<
[42] Notas sobre WiN de la introducción a Jozefa Huchlowa et al., eds., Zrseszenie «Wolnosc I niezawislosc» w dokumentach, vol. I (Breslavia, 1997) <<
[43] Justyna Wojcik, ed., Ántykomunistyczne Organizacje Mlodziezowe w Malopolsce w Latach 1944-1956 (Cracovia, 2008), pp. 33-34 <<
[44] Poleszak et al., eds., Rok Pierwszy, pp. 179-180 <<
[45] CAW, Opis VIII/800/13 (NKWD ZSRR), carpeta 15, p. 31 <<
[46] Anita Prazmowska, Civil War in Poland, 1942-1948 (Nueva York, 2004), p. 153 <<
[47] Poleszak et al., eds., Rok Pierwszy, pp. 352-383 <<
[48] AAN, MEN/587, pp. 2-3 <<
[49] Karta, Archivos de Memoria, Lucjan Grabowski, II/1412 <<
[50] Jakub Nawrocki, «Do Krwi Ostatnej», Polska Zbrojna 8 (20 de febrero de 2011), pp. 60-62. Krupa fue a la cárcel, pero fue liberado en 1965. Murió en 1972 <<
[51] IPN, Rz 05/36/CD <<
[52] CAW, Opis VIII/800/19 (NKWD ZSRR), carpeta 18, p. 13 <<
[53] Entrevista con Erich Loest, Leipzig, 12 de diciembre de 2006 <<
[54] Como explicación de la desnazificación en Alemania oriental, véase Frederick Taylor, Exorcising Hitler: The Occupation and Denazification of Germany (Londres, 2011), pp. 260-276 <<
[55] El protocolo de Potsdam está disponible en http://avalon.law.yale.edu/20th_century/decade17.asp <<
[56] Gerhard Finn, Die politischen Häftlinge der Sowjetzone: 1945-1959 (Pfaffenhofen, 1960), pp. 26-31; entrevista con Wolfgang Lehmann, Berlín, 20 de septiembre de 2006 <<
[57] Papsdorf es entrevistado en Zeitzeugen, un documental dirigido por D. Jungnickel <<
[58] Entrevistas con Gisela Gneist, Berlín y Sachsenhausen, 20 de septiembre y 4 de octubre de 2006 <<
[59] Entrevistas con Gneist; también con Gisela Gneist y Gunther Heydemann, «Allenfalls kommt man für ein halbes Jahr in ein Umschulungslager» (Leipzig, 2002) <<
[60] Bogusław Kopka, Obozy Pracy w Polsce, 1944-1950 (Varsovia, 2002), pp. 147-148 <<
[61] Más adelante cambió a Campo Especial Número Uno. Véase el sitio web de Gedenkstätte und Museum Sachsenhausen, http://www.stiftung-bg.de/gums/en/index.htm <<
[62] Documentos de la colección de Gedenkstätte und Museum Sachsenhausen <<
[63] Jan y Renate Lipinsky, Die Straße die in den Tod führte-Zur Geschichte des Speziallagers Nr. 5 Ketschendorf/Fürstenwalde (Leverkusen, 1999), p. 177 <<
[64] Entrevista con Gneist. Trabajó como mensajera <<
[65] Citando documentos soviéticos, Norman Naimark (Naimark, «To Know Everything and to Report Everything Worth Knowing: Building the East German Police State, 1945-1949», Cold War International History Project Working Paper n.º 10, agosto de 1994, p. 377), ofrece una cifra de 153 953 arrestos y 42 022 muertes. Gneist y Heydemann («Allenfalls kommt man für ein halbes Jahr», p. 12), utilizando fuentes soviéticas y alemanas, hablan de 157 837 arrestos y 43 035 muertes <<
[66] Entrevista con Lehmann <<
[67] Entrevista con Gneist <<
[68] Bodo Ritscher, Speziallager Nr. 2 Buchenwald (Buchenwald, 1993), pp. 86-90 <<
[69] Ernest Tillich, Hefte der Kampfgruppe, folleto publicado en Berlín, 1945 <<
[70] Ritscher, Speziallager Nr. 2 Buchenwald, pp. 86-90 <<
[71] De documentos de la colección de Gedenkstätte und Museum Sachsenhausen <<
[72] Entrevista con Lehmann <<
[73] Tamás Stark, Magyar hadifoglyok a Szovjetunióban (Budapest, 2006), p. 36 <<
[74] HIA, colección George Bien; véase también George Z. Bien, Lost Years, memorias autopublicadas <<
[75] Stark, Magyar hadifoglyok a Szovjetunióban, pp. 73-85 <<
[76] Ibid., p. 97 <<
[77] László Karsai, «The People’s Courts and Revolutionary Justice in Hungary, 1945-1946», en István Deák, Jan T. Gross y Tony Judt, eds., The Politics of Retribution in Europe (Princeton, 2000), pp. 233-248 <<
[78] Margit Földesi, A megszállók szabadsága (Budapest, 2002), p. 64 <<
[79] Muchas gracias a Anita Lackenberger, quien me llevó a Baden a visitar la antigua oficina central del NKVD <<
[80] Barbara Bank, «Az internálás és kitelepítés dokumentumai a történeti levéltarban», en György Gyarmati, ed., Az átmenet évkönyve, 2003 (Budapest, 2004), pp. 107-130; véase también Karsai, «People’s Courts and Revolutionary Justice in Hungary», p. 233 <<
[81] István Szent-Miklósy, With the Hungarian Independence Movement, 1943-1947: An Eyewitness Account (Nueva York, 1988), p. 136 <<
[82] Ibid., pp. 138-139 <<
[83] ÁBTL, V-113398/1, pp. 1-20; también Balogh Margit, A KALOT és a katolikus társadalompolitika 1935-1946 (Budapest, 1998), pp. 184-185 <<
[84] ÁBTL, V-113398/1, pp. 241-260 <<
[85] Szabad Nép, 4 de mayo de 1946 <<
[86] Kis Újság, 3 y 4 de mayo de 1946 <<
[87] Sándor M. Kiss, del prefacio a Géza Böszörményi, Recsk 1950-1953 (Budapest, 2005); también entrevista con Sándor M. Kiss, Budapest, 27 de enero de 2009 <<